Herziening toezicht op advocaten

Herziening toezicht op advocaten

Is dat nou écht nodig?

Door: Michaël Dol

5 juli 2023

‍

Als het aan Minister Weerwind ligt, dan wordt het toezicht op de advocatuur ingrijpend gewijzigd. Vooralsnog wordt op advocaten toezicht gehouden door de elf lokale dekens, maar daar moet verandering in komen volgens Weerwind. De dekens zijn zelf advocaten, en de huidige tijd zou vragen om een onafhankelijke toezichthouder 'op afstand'.

‍

De roep om een onafhankelijk toezichthouder klinkt inmiddels al geruime tijd, en die roep is mettertijd ook harder gaan klinken. De voorstanders van een onafhankelijk toezichthouder wijzen steevast op incidenten die de laatste jaren hebben plaatsgevonden. Zo was er de zaak Oranje; een notaris die de boel jarenlang fleste bij landsadvocatenkantoor PelsRijcken. Overigens een notaris en niet een advocaat, enfin, het rammelde zonder meer binnen het kantoor van de landsadvocaat. Ook speelde de kwestie rondom de advocaat van Ridouan Taghi. Zijn neef trad voor hem op als advocaat en speelde naar verluidt informatie door aan de buitenwacht.

Incidenten als deze maakten dat de voorstanders de afgelopen periode aan terrein wonnen, terwijl de tegenstanders ernstig vrezen voor bemoeienis die de onafhankelijkheid van de advocaat onder druk zet. Vooraanstaande advocaten schreven daarover een gewichtige brandbrief aan de minister. Wat weegt zwaarder? De onafhankelijkheid van de toezichthouder of de onafhankelijkheid van de advocatuur (ook jegens de toezichthouder)? Het eerste moet het zwaarste wegen volgens Weerwind.

‍

Onafhankelijk

Minister Weerwind heeft onlangs concrete plannen aan de Tweede Kamer toegezonden. Uit deze plannen wordt duidelijk dat Weerwind pleit voor een onafhankelijk toezichthoudend orgaan waarvan de meerderheid geen advocaat is. Het nieuwe orgaan is, creatief genoeg, de Onafhankelijk Toezichthouder Advocatuur (OTA) gedoopt. De OTA komt op haar beurt onder toezicht van het reeds bestaande College van Toezicht (CvT), maar in de nieuwe opzet maken advocaten (ook) geen deel meer uit van dat college. Een externe commissie moet de leden van de OTA voordragen, en ook in die externe commissie is de advocatuur niet of nauwelijks vertegenwoordigd. Eén ding is duidelijk: onafhankelijk van de advocatuur is de toezichthouder in de nieuwe opzet zeker.

Aan de bezwaren van de advocaten-tegenstanders is slechts in zoverre tegemoet gekomen, dat de OTA wel onderdeel zal gaan uitmaken van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). Dat is echter slechts een papieren huwelijk zoals ik de plannen denk te moeten begrijpen, aangezien de minister spreekt van "dubbele sloten op de deur". De toezichthouder moet met eigen personeel en een eigen begroting onafhankelijk blijven. De advocatuur financiert deze nieuwe toezichthouder, dat dan weer wel, waarbij de inning van de gelden plaatsvindt door de NOVA.

‍

Taakstelling

De OTA zal het toezicht van de lokale dekens overnemen. De lokale dekens zijn nu nog belast met het toezicht op de naleving van de Advocatenwet, alsook zien de lokale dekens toe op de verplichtingen van advocaten uit hoofde van de (financiering van) terrorismewetgeving. Evenals de dekens nu, zal ook de OTA naar eigen welbevinden klachten kunnen indienen bij de tuchtrechter, of zelfs boetes en dwangsommen opleggen. Dat is beslist ingrijpend. De OTA zal ook het centrale loket worden waar klachten jegens advocaten binnenkomen. Het takenpakket van de dekens wordt fors uitgekleed, en de OTA komt daarvoor in de plaats.

‍

Slotsom

Hoe de Tweede Kamer de plannen van Minister Weerwind zal wegen is vooralsnog koffiedik kijken. Toch lijkt het erop dat de excessen de afgelopen jaren wel draagvlak hebben gecreëerd voor een verandering binnen het toezicht op de advocatuur. Het zal vermoedelijk wel tot een herziening van het toezicht komen, maar het is sterk te betwijfelen of de plannen in de huidige opzet de parlementaire toets kunnen doorstaan. Ik ben zelf in ieder geval geen groot voorstander, maar dat had de grondige lezer vermoedelijk al begrepen. Voor onze beroepsaansprakelijkheidspraktijk brengt de herziening van het toezicht overigens weinig nieuws. De plannen van Weerwind laten het tuchtrecht en de tuchtcolleges zelf (gelukkig) onveranderd.

‍

‍Meer weten?

Wil je meer weten  of heb je een vraag, schroom dan niet om contact op te nemen. Wij luisteren graag, én helpen zo mogelijk.