^{Civiele normen}

De cliënt of gedupeerde die een schadevergoeding wil vanwege de beroepsfout van een advocaat, die gaat naar de rechtbank om die schadevergoeding af te dwingen. Een schikking buiten de rechter om komt helaas maar weinig voor, omdat de advocaat doorgaans is verzekerd voor beroepsfouten en verzekeraars nu eenmaal niet graag schikken. In de meeste gevallen komt het dan ook aan op een discussie in de rechtbank.

In de rechtbankprocedure zal de cliënt aannemelijk moeten maken dat de advocaat civiele normen heeft geschonden. De belangrijkste norm in dat verband is de wettelijke zorgplicht van de advocaat. Een advocaat heeft de zorg van een redelijk bekwaam en redelijk handelend advocaat in acht te nemen. Wat daaronder precies moet worden verstaan is in juridisch jargon “casuïstiek”, of beter gezegd: koffiedik kijken. Dat maakt de uitkomst onzeker, maar dat geeft de cliënt ook ruimte in de discussie met de advocaat.

De reikwijdte van de zorgplicht wordt onder meer bepaald door de omvang van de opdracht, de mate waarin de advocaat zich als specialist heeft gepresenteerd en de deskundigheid van de cliënt, aldus het Gerechtshof Amsterdam . De rechter weegt in feite alle omstandigheden mee, maar in ieder geval wordt van de advocaat verlangd dat hij waakt voor de belangen van zijn client. De advocaat is daar zelfs bij wet toe verplicht (artikel 10a Aw). De rechtbank spiegelt het handelen van de advocaat aan dat van de denkbeeldige maatman-advocaat, de rechtbank betrekt daarbij álle relevante omstandigheden en komt vervolgens tot een oordeel.

‍

^Tuchtnormen

De gedupeerde die wil dat het handelen van de advocaat (ook) wordt beoordeeld door een college van vakgenoten, die start (ook) een tuchtprocedure. De schadevergoeding in een rechtbankprocedure wordt meestal wel gedekt door de aansprakelijkheidsverzekeraar van de advocaat. Daarentegen loopt de advocaat met de tuchtprocedure zelfs het risico zijn vak niet langer te kunnen uitoefenen. Een tuchtmaatregel raakt de advocaat in zoverre zelfs meer dan een veroordeling tot schadevergoeding.

De tuchtklacht wordt ingediend bij de lokale Deken. Onder leiding van deze Deken wordt de klacht eerst onderzocht in een voorprocedure, waarna de Deken, als de klacht voldoende is uitgekristalliseerd, deze vervolgens doorzendt naar de lokale Raad van Discipline. De Raad van Discipline is een tuchtcollege waarin behalve advocaten ook leden van de rechterlijke macht zitting nemen. In zoverre betreft het een gewichtig college.

Aan welke tuchtnormen moet de advocaat zich houden? Op grond van de Advocatenwet, is de advocaat aan tuchtrecht onderworpen ter zake van vrijwel elk handelen in zijn beroepsuitoefening; dat is op zichzelf heel ruim. In de praktijk wordt met name gewicht toegekend aan de vijf kernwaarden die de advocaat in acht moet nemen: partijdigheid, onafhankelijkheid, deskundigheid, vertrouwelijkheid en integriteit. Deze algemeen geformuleerde kernwaarden vormen de basis voor de meer concrete Gedragsregels. Zijn de algemene kernwaarden of meer concrete Gedragsregels in het geding, dan heeft de advocaat wat uit te leggen. De Raad van Discipline kan aan de advocaat een waarschuwing, berispring of geldboete opleggen, dan wel een (tijdelijke) schorsing of zelfs schrapping van het tableau. Dan is het einde oefening voor de advocaat.